ΗΛΙΟΠΕΤΡΑ - ΚΩΣΤΑΣ (ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ Κ.ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ)

Η "Ηλιόπετρα" δεν είναι μόνο το διασημότερο ποίημα του Πας, εκείνο που ως ένα βαθμό του χάρισε το βραβείο Νόμπελ. Στη λογοτεχνία της γλώσσας του η θέση του θεωρήθηκε ανάλογη εκείνης της "Έρημης Χώρας" του Έλιοτ στον κανόνα της αγγλοαμερικανικής λογοτεχνίας. Κάποια από τα πιο ουσιώδη γνωρίσματα "της νέας λογοτεχνικής πρωτοπορίας στη Λατινική Αμερική και την Ισπανία", γράφει ο Πέρε Ζιμφερρέρ, "μπορούν να ερμηνευθούν σωστά μόνο αν λάβουμε υπ' όψιν μας την ύπαρξη της Ηλιόπετρας". [...] Στον συγκερασμό της έμμετρης και της αυτόματης γραφής έγκειται η μεγάλη δύναμη του ποιήματος. Στη διασταύρωση δηλαδή της συνειρμικής, συχνά και υπερρεαλιστικής, εικονοπλασίας της Πας μ' έναν αυστηρό στίχο, που στη μετρική παράδοση της ισπανικής έχει συνδεθεί με έργα αφηγηματικού ιδίως χαρακτήρα. Με τη διαφορά ότι η Ηλιόπετρα δεν είναι ποίημα αφηγηματικό, αλλά λυρικό και στοχαστικό - ένα οντολογικό τραγούδι που, δίχως να παύει στιγμή να είναι λόγος απόλυτα προσωπικός, υψώνεται κάποτε στη σφαίρα της καθαρής σκέψης. Ο Έλληνας αναγνώστης που έχει κατά νου τη λυρική ποίηση ιδεών που αντιπροσωπεύουν οι "Ελεύθεροι πολιορκημένοι" ή η "Φοινικιά", καταλαβαίνει τι εννοώ. Από την Εισαγωγή του μεταφραστή